MB-ALL is gespecialiseerd in het thema ondermijning. Om gemeenten goed te kunnen ondersteunen bij vraagstukken op het gebied van ondermijning, werken de adviseurs en de BOA’s van MB-ALL nauw samen. Zo kan MB-ALL een totaalpakket bieden dat bijdraagt aan een integrale aanpak van ondermijning. Henk de Vries, adviseur veiligheid bij MB-ALL, vertelt over de laatste ontwikkelingen binnen zijn vakgebied en de koers die MB-ALL inzet.
Wat is ondermijning?
Ondermijning is een verzamelnaam voor verschillende vormen van criminaliteit die vaak verborgen blijft. Het gaat bijvoorbeeld om illegale hennepteelt, drugshandel, het witwassen van geld, mensenhandel, bedreiging en intimidatie, en vastgoedfraude. Of zoals Henk de Vries het kort en bondig samenvat: “Het zijn activiteiten waarbij sprake is van een vermenging van de onder- en bovenwereld. Activiteiten die normaal lijken, maar dat zeker niet zijn. Het is als betonrot dat aan je samenleving vreet. En daar moeten gemeenten wat mee. Want bij een succesvolle aanpak van ondermijning, spelen gemeenten een cruciale rol.”
Gemeenten kunnen met allerlei bestuurlijke maatregelen en bestuursrechtelijke instrumenten zorgen dat ondermijning wordt bestreden en bij voorkeur wordt voorkomen. De rol van BOA’s wordt hierin steeds belangrijker. Henk legt uit waarom. “BOA’s kunnen signaleren. Zij zien en horen veel en kunnen bij een vermoeden van ondermijnende activiteiten een keten van overheidspartijen in werking zetten. Ook de bestuursrechtelijke bevoegdheid van een BOA is belangrijk. Ze mogen alle ruimten betreden en hebben geen verdenking nodig om een pand binnen te gaan. Ook heeft de BOA de bevoegdheid om te vragen om identificatie. Met andere woorden: voordat iets strafrechtelijk wordt, kunnen zij al stappen zetten. Als zij ergens binnen komen en een vracht hennep zien of andere signalen herkennen, kunnen ze vervolgens de sterke arm (lees politie) inschakelen.”
MB-ALL heeft een opleidingsaanbod ontwikkeld voor BOA’s specifiek gericht op het thema ondermijning. Henk legt uit: “We willen graag dat BOA’s breed worden opgeleid. In onze tweedaagse training leren BOA’s om signalen te herkennen, te begrijpen wat het wettelijk kader is, welke bevoegdheden ze hebben, hoe ze een melding moeten opstellen en welke vervolgstappen ze kunnen zetten. Ook wordt er geoefend in de praktijk aan de hand van fictieve casussen waarin ze zelf aan de hand van een briefing een plan moeten maken en uitvoeren en ook moeten zorgen voor een debriefing. Het gaat echt om het maken van de vertaalslag van theorie naar praktijk. Inmiddels is ondermijning ook als module toegevoegd aan de BOA Basisopleiding. Alle BOA’s die via MB-ALL worden opgeleid, volgen deze module. Zo creëren we binnen MB-ALL breed inzetbare BOA’s.” En daar blijft het als het aan Henk ligt niet bij. Inmiddels hebben gemeenten ook hun oog laten vallen op dit trainingsaanbod van MB-ALL en traint MB-ALL ook BOA’s die in dienst zijn van gemeenten zodat zij breed kunnen worden ingezet.
”“BOA’s kunnen signaleren. Zij zien en horen veel en kunnen bij een vermoeden van ondermijnende activiteiten een keten van overheidspartijen in werking zetten.”
Henk de Vries - Adviseur veiligheid
Ondermijning speelt in verschillende lagen van de samenleving. Wat Henk wel zorgen baart, is dat er onder kansarme jongeren een snelle aanwas is. “De verleiding is groot. Want waarom zou je voor 5 euro per uur gaan vakkenvullen als je ook hennep kan knippen voor meer dan 20 euro per uur? Veel geld, snelle auto’s, status: dat is wat ze willen. Hoe voorkom je dat jongeren hierin terecht komen? Dat is echt lastig. Het gaat heel geleidelijk. Je begint als geldezel en eindigt als crimineel als je niet oppast.” Henk stoort zich ook aan de beeldvorming in de media. “Ik heb de documentaire ‘No surrender’ gezien van misdaadverslaggever John van den Heuvel. Over het reilen en zeilen van de motorclub. Er wordt een romantisch beeld gecreëerd van een motorbende. Alsof het allemaal lieve jongens zijn die af en toe ruzie hebben. In de realiteit is het keiharde criminaliteit.”
Ook de programma’s over woonwagenkampen bekijkt Henk met gemengde gevoelens. “Ik ben in veel kampen geweest. Hennepkwekerijen, heling, xtc-labs: het is misschien een stereotiep beeld, maar in elk kamp kwam ik het wel tegen.” Henk heeft veel geleerd van zijn bezoeken aan deze woonwagenkampen. “Het is een gesloten cultuur. Je komt er niet zomaar binnen. Er is ook angst om te handhaven. Maar juist dit is zo belangrijk. Mijn ervaring is, is dat als je met die kampen in gesprek gaat, je verder komt. Een man een man, een woord een woord. Doen wat je zegt is heel belangrijk. Dus overtreden ze de wet, dan moet je duidelijk maken wat de consequenties zijn en er direct naar handelen. Andersom geldt ook: doe je een belofte, maak het dan waar.”
Henk had 30 jaar geleden nooit kunnen bedenken dat hij dit werk zou gaan doen. Hij begon als vergunningverlener in 1991. Nu is hij een specialist op het gebied van ondermijning en de wet Bibob. “Vanaf het begin dat gemeenten zich bezig zijn gaan houden met ondermijning, ben ik erbij betrokken geweest. Ik kijk elke keer weer opnieuw waar er kansen liggen en hoe ik partijen kan verbinden.” Henk wil ondernemers bewust maken en gemeenten helpen om op niveau te komen. Hij geeft presentaties, ontwikkelt trainingen en bedenkt nieuwe oplossingen en diensten om gemeenten te helpen met hun ondermijningsdossiers en hun Bibob-beleid. Zelf gelooft hij erg in het bieden van een totaalpakket. Is er een specifiek probleem, dan kunnen we BOA’s inzetten die goed opgeleid zijn. Daarnaast kan één van onze ervaren adviseurs veiligheid deze BOA’s aansturen en het proces begeleiden. Zo bieden we een compleet pakket. Dat is onze meerwaarde.”
Juist in het werkveld van ondermijning is er veel voor te zeggen om te kiezen voor BOA’s van MB-ALL. Henk legt uit waarom. “De meeste BOA’s die in vaste dienst van een gemeente zijn, wonen ook in dat gebied. Als jij in de omgeving woont waar je de controle moet uitvoeren, dan kan het voor een gemeente handiger zijn om mensen van verder weg te hebben.” Henk geeft een voorbeeld van twee vaders op het schoolplein. “Ik heb meegemaakt dat een horecabaas en een BOA allebei een kind hadden op dezelfde school. Als die elkaar vervolgens tegenkomen in een zaak waarbij het gaat om het weigeren of intrekken van een vergunning, dan kun je begrijpen dat dit niet ideaal is.”
Hoewel Henk niet bij de politie werkt, krijgt hij toch aardig wat mee van de ondermijningsdossiers en politieonderzoeken. “Belangrijk bij ondermijning is, is dat je je leert verplaatsen in de kop van een crimineel. De kunst om de ander een stap voor te zijn in het denken, is waar het steeds om gaat. De meeste mensen die zich bezighouden met criminele zaken zijn sterk in onderhandelen en uitstekende netwerkers. Als ze hun talenten anders zouden inzetten, zouden het goede ondernemers zijn. Maar ze kiezen voor het snelle geld. Helaas.”
