Wouter zit al een tijdje in het vak handhaving. Eerder werkte hij voor de gemeente Amsterdam en Haarlem, nu zit hij in het ondermijningsteam van de gemeente Schiedam. En daar zit hij op zijn plek. Want de gemeente Schiedam is koploper op het gebied van de aanpak van ondermijning. Zoals Wouter het zegt: “Schiedam is één van de eerste gemeenten die echt heeft doorgepakt.
Niet alleen de burgemeester maar ook de gemeenteraad staat 100% achter de aanpak van ondermijning. Alle stoplichten staan op groen. Er is veel ervaring in het team. Dat werkt erg prettig.”
Waar hij eerst in vaste dienst van gemeenten werkte, is Wouter nu gedetacheerd via MB-ALL. Daar zitten voor- en nadelen aan. De flexibiliteit spreekt hem aan. Als hij het niet naar zijn zin zou hebben, kan hij zo ergens anders beginnen. Maar daar is gelukkig geen sprake van, want waar Wouter nu zit, is hij nog lang niet uitgeleerd. Wouter vertelt: “Er is binnen de gemeente Schiedam een apart team voor ondermijning. Wij doen niets anders dan ondermijningszaken. Ons team bestaat naast onze teammanager uit 7 (straks 8) BOA’s die allemaal een taakaccent (specialisatie) hebben. Denk aan heling, drank- en horeca, opslagboxen, prostitutie en meer. Allemaal gebieden waar ondermijning een rol kan spelen. We werken primair vanuit onze rol als toezichthouder. Dat geeft ons meer ruimte om goed ons werk te doen.”
BOA’s hebben een bestuursrechtelijke bevoegdheid en strafrechtelijke bevoegdheid. In de rol van toezichthouder hebben zij de bevoegdheid om elk pand te betreden (met uitzondering van een woning, want hiervoor is toestemming nodig of een machtiging). Zo kunnen ze inventariseren of er signalen zijn die wijzen op ondermijning. “Illegale hennepteelt, drugshandel, heling, het witwassen van geld, mensenhandel; het zijn allemaal voorbeelden van ondermijnende activiteiten. En soms zijn die dichterbij dan je denkt. Stel iemand woont in een straat waar elke dag op een laat tijdstip een busje met buitenlands kenteken komt voorrijden om in en uit te laden. Dan kan een bewoner melding doen en kunnen wij onderzoeken wat er aan de hand is. Via MMA, het Meldpunt Misdaad Anoniem, komen zo de meeste meldingen binnen. Buiten de MMA-meldingen krijgen we ook veel informatie vanuit andere kanalen en doen wij veel op basis van onze eigen bevindingen.”
“Illegale hennepteelt, drugshandel, heling, het witwassen van geld, mensenhandel; het zijn allemaal voorbeelden van ondermijnende activiteiten. En soms zijn die dichterbij dan je denkt.”
Wouter gaat zich specialiseren in de (onvergunde) prostitutie. Het is voor hem nieuw terrein. Wat doet een BOA in dit werkveld met dit taakaccent? “Je gaat onder andere massagesalons bezoeken en kijken wat je aantreft. Spreken de medewerkers Nederlands, hebben ze een verblijfsvergunning, hebben ze netjes een contract? Dat soort zaken. Je brengt de situatie in beeld en handelt daarnaar indien nodig. Soms zoek je ook gericht. Bijvoorbeeld op websites waar vrouwen zich aanbieden.” Om ervaring op te doen, kijkt hij veel mee en leert hij van grote casussen. Ook casussen van andere gemeenten. “Het is een groot probleem binnen veel gemeenten. Er gaat een hoop geld in om en er is vaak sprake van schrijnende situaties zoals mensenhandel en -smokkel. Dus leren van elkaar is belangrijk.”
Voor iemand van 24 heeft Wouter veel levenservaring en weet hij goed wat hij wil. Dat is niet altijd zo geweest. Hoe is hij in dit werk verzeild geraakt? “Ik had mijn ICT-opleiding afgerond en deed een vervolgopleiding op mbo-4 niveau. Ik merkte alleen dat ik er niet gelukkig van werd. Toen ben ik in gesprek gegaan met mijn leraar. Hij vroeg mij of de HTV-opleiding niet iets zou kunnen zijn. Ik verklaarde hem in eerste instantie voor gek. Door mijn eigen jeugd had ik weinig op met gezag en autoriteit. Maar hij heeft mij overgehaald om het een kans te geven. En ik vond het zo interessant, dat ik verder ben gegaan.”
Wouter is begaan met jongeren. Hij kan zich goed in hen verplaatsen. “Ik weet uit eigen ervaring dat autoritair gezag niet altijd het gewenste effect heeft. Ik wil jongeren op andere manieren bereiken en ook de beeldvorming veranderen. De maatschappij schopt al snel tegen jongeren aan. Je hoeft maar met een groepje op een parkeerplaats te staan en je krijgt het stempel dat je aan het dealen bent.” In Amsterdam-Noord leerde hij als BOA de jeugd goed kennen. Ook in Haarlem, waar hij gewerkt heeft, hield hij zich bezig met jongeren. “Ik werkte in Schalkwijk, een wijk met veel etnische verschillen. Grote families leven hier samen op een klein flatje. De jongeren moeten naar buiten en hangen dus op straat. Met die groepen ben ik aan de slag gegaan.”
In zijn werk heeft Wouter al veel meegemaakt. Er zijn situaties die hij moeilijker van zich af kon zetten. Maar ook op dat gebied leert Wouter dagelijks. “Ik heb mezelf moeten aanleren om het los van elkaar te zien. Om voor ogen te houden dat het mijn werk is en ervoor te zorgen dat ik niet persoonlijk betrokken raak. Zo was er ooit een jong meisje van 12 waarover nare verhalen de ronde deden. Ik zag camerabeelden van een zware mishandeling van dit meisje. Dan moet je duidelijk voor jezelf hebben dat je er alles aan doet om iemand te helpen, maar dat het je werk is. Die knop moet je kunnen omzetten.”
Als ze eenmaal binnen zijn
In zijn rol als BOA bij de gemeente Schiedam is er voor Wouter nog veel te leren. “Ik zit hier zeker de komende twee jaar goed. Daarna wil ik nieuwe kansen verkennen. Misschien dat ik wil doorgroeien naar een leidinggevende positie. Wie zal het zeggen?” Op het gebied van ondermijning is er in ieder geval veel te doen. De coronapandemie heeft volgens Wouter nog een extra duit in het zakje gedaan. “Horecaondernemers hebben het zwaar gehad. De subsidie van de overheid was niet voor iedereen voldoende. Dat maakt kwetsbaar. Wat als er een fout figuur je zaak binnenloopt en je een zak geld biedt als jij verder geen vragen stelt? Soms is die verleiding moeilijk te weerstaan. Het probleem is alleen: als ze eenmaal binnen zijn, kom je er niet meer vanaf. Dan begint de ellende pas echt.”
Ondermijning landelijk aandachtspunt
Schakel met onze accountmanagers om na te gaan wat de mogelijkheden zijn op het gebied van ondermijning, ondersteuning, uitbesteding of inzet van onze collega’s.
