De week van de veiligheid staat dit jaar in het teken van weerbaarheid. Een onderwerp dat hoog op de agenda staat als het gaat om de aanpak van ondermijning. Het gaat dan vaak om de bestuurlijke weerbaarheid. Hoe voorkomen wij dat criminelen invloed uitoefenen op het bestuur? Is het gemeentelijk beleid op orde?
Vaak wordt in dit geheel niet al te veel focus gelegd op de ambtelijke organisatie. Dat is een gemis, want het zijn juist de ambtenaren die werken met inwoners en ondernemers. Deze medewerkers nemen een aanvraag of verzoek in behandeling en adviseren het bestuur, of nemen zelfs in mandaat een besluit. Juist daarom is weerbaarheid van de gehele ambtelijke organisatie van belang om te voorkomen dat criminaliteit ongewild wordt gefaciliteerd door de overheid.
Klantevredenheid
De laatste decennia hebben gemeenteambtenaren in toenemende mate te horen gekregen dat de inwoners of ondernemers centraal staan. Allemaal vanuit het oogpunt van het verbeteren van de klantvriendelijkheid en daaraan gekoppelde klanttevredenheidscijfers om te meten hoe een gemeente het doet. Bij veel gemeenten heeft dit er voor gezorgd dat de bureaucratie is afgenomen en inwoners en ondernemers beter werden geholpen. Een heel erg mooie ontwikkeling, maar ook een met een keerzijde. Met een focus te veel gericht op klanttevredenheid lopen gemeenten het risico met open ogen in een situatie te komen waar zij ongewild en ongemerkt ondermijnende criminaliteit faciliteren.
Bijvoorbeeld bij het verlenen van een horecavergunning aan een ondernemer die in zijn eentje de eigenaar is en ook de bediening doet en tevens kok én bezorger is. Waarschijnlijk uit de gedachte dat iedereen een kans moet krijgen om te starten en hij wellicht later wel personeel in dienst gaat nemen. Een dienstverlenende ambtenaar is geneigd de vragen die naar voren komen zelf in te vullen. Toch is het goed om in dergelijke situaties met een gezond wantrouwen te kijken naar een aanvraag. Hoe gaat meneer dat doen? Hij kan nooit op alle plekken tegelijk zijn. En waarom heeft hij het niet beter georganiseerd aan de voorkant? Als men niet oplet kan hier een situatie ontstaan dat de gemeente een vergunning verleend voor horeca die daarna nooit open gaat, maar wel de mogelijkheid heeft gecreëerd om geld wit te wassen via deze zaak. Maar het kan ook gaan om een Persoonsgebonden Budget dat misbruikt wordt of een bouwvergunning die nooit gerealiseerd wordt.
‘Met een focus te veel gericht op klanttevredenheid lopen gemeenten het risico met open ogen in een situatie te komen waar zij ongewild en ongemerkt ondermijnende criminaliteit faciliteren.”
Weerbaarheid tegen ondermijnende criminaliteit raakt de hele gemeentelijke organisatie, maar hoeft de klanttevredenheid niet in de weg te zitten. Alle inwoners en ondernemers verlangen van de gemeente dat zij criminaliteit aanpakken en niet faciliteren. De meeste klanten hebben daarom echt begrip voor dit deel van een procedure, mits de ambtenaren dit proces helder en van te voren toelichten.
Daarom beginnen veel gemeenten met het vergroten van de alertheid op ondermijnende criminaliteit. Door het organiseren van trainingen voor de medewerkers, waarin zij leren over de verschijningsvormen en signalen die het onderbuik gevoel triggeren. Dit is een waardevolle en noodzakelijke eerste stap, maar een echt weerbare gemeentelijke organisatie vraagt om meer. Is het beleid op orde? En voeren wij het ook zo uit? Te denken valt dan aan het BIBOB-beleid, Opiumwetbeleid maar ook het handhavingsbeleid.
Maar het allerbelangrijkste is met elkaar in gesprek te blijven over deze sluipende vorm van criminaliteit en medewerkers te blijven trainen in het herkennen van signalen en te stimuleren iets te doen met hun onderbuikgevoel. Dit is een doorlopend proces omdat de criminaliteit mee veranderd met onze methodes om ze voor te zijn.
Druk op de BIBOB
Het doen van een goed Bibob-onderzoek kost zoals gezegd veel tijd en met een bredere inzetbaarheid van de Wet en groeiende belangen in de aanpak van ondermijning, gaat de druk op Bibob-medewerkers alleen maar groeien. Bovendien verschilt het niveau waarop gemeenten bezig zijn met de inzet van de Wet Bibob erg sterk tussen gemeenten. Sommigen zijn expert in het doen van onderzoeken en delen hun ervaring en expertise met andere gemeenten, soms delen zij zelfs hun capaciteit. Maar er zijn ook gemeenten die worstelen met de vraag wat ze met Bibob kunnen? Welk doel zij daarbij hebben? Hoe zij dat organiseren? En wat zij daar voor nodig hebben? Bij MB-ALL hebben wij veel ervaring met het begeleiden van gemeenten in alles wat bij werken met de Wet Bibob komt kijken. Bijvoorbeeld het opstellen van een beleidsadvies, maar ook het leveren van expertise en capaciteit om de Bibob-onderzoeken uit te voeren. Voor gemeenten die al verder zijn in het werken met de wet Bibob bieden wij ook coaching aan van de gemeentelijk Bibob-medewerkers. Weten wat MB-ALL voor u kan betekenen op gebied van de Wet Bibob? Neem contact met ons op.
Resultaat
Het resultaat is dat er meer begrip is ontstaan bij de bezwaarmaker voor de keuzes die gemaakt zijn bij het introduceren van de vergunningplicht en het beleid en dat bij de gemeente een beter beeld is ontstaan van de woon- en leefsituatie in deze wijk. Bezwaarmaker heeft vervolgens besloten haar bezwaar in te trekken waardoor zowel de gemeente als bezwaarmaker zich de nodige kosten en moeite bespaard hebben van een langlopende juridische procedure terwijl dit ook de onderlinge verstandhouding ten goede is gekomen. Een klassieke win-win.
Bezwaarmaker heeft informatie gedeeld over panden waar arbeidsmigranten wonen en waar geen vergunning is verleend. Deze panden zijn door toezichthouders van de gemeente gecontroleerd waarna de eigenaren – indien van toepassing – zijn aangesproken op het gebruik van hun pand. Uiteindelijk ging het om 1 pand waar geregeld overlast vandaan kwam en waar een vergunning voor is verleend. De beheerder van dit pand – met wie vanuit de gemeente contacten worden onderhouden – is hierop aangesproken en heeft dezelfde week nog actie ondernomen door de bewoners een laatste waarschuwing te geven. Hierna is het rustig gebleven.
Het feit dat een vergunning waar misbruik van gemaakt wordt ook kan worden ingetrokken zorgt bij de klagers ook voor meer begrip en bij de beheerders voor een betere selectie aan de voorkant als zij overeenkomsten aangaan met uitzendbureaus.
